2.2 Financieel meerjarenperspectief

Het financiële meerjarenperspectief wordt grotendeels bepaald door mutaties vanuit het Rijk, lokale autonome ontwikkelingen en ambities. Onderstaande tabel geeft inzicht in de meerjarige financiële gevolgen van deze mutaties, ontwikkelingen en ambities.

We starten met de structurele stand van de vastgestelde programmabegroting 2024-2027, aangevuld met besluitvorming tot en met maart 2024. Het structurele begrotingssaldo voor 2025 was (als voorbeeld) bij vaststelling van de Begroting 2024-2027 nog 3.064 miljoen euro en is bij start van deze Perspectiefnota nog 3.014 miljoen euro. Het structurele saldo voor 2025 was bij de start van de Perspectiefnota positief en vanaf 2026 reeds negatief, met name door de opschalingskorting en uitname van ca. € 3 mld. uit het gemeentefonds.

Daaronder staat het totaal van nog niet in de begroting 2024-2027 verwerkte mutaties vanuit het Rijk, gevolgd door de mutaties als gevolg van de Voorjaarsnota 2024 van het Kabinet. Over laatstgenoemde heeft u in de paragraaf ‘Financieel beeld’ al eerder in deze Perspectiefnota de ontwikkelingen gelezen.

In aanloop naar deze Perspectiefnota zijn diverse voorstellen ingediend in het kader van autonome ontwikkelingen en ambities op bestuurlijk en ambtelijk niveau. De individuele toelichting en financiële vertaling daarvan heeft u in de paragrafen 1.1 tot en met 1.4 kunnen lezen en staat op totaalniveau in onderstaande tabel op de blauw gearceerde regels weergeven. Uitgangspunt hierbij is dat alle genoemde voorstellen worden gehonoreerd.

Dit leidt over alle jaren tot een negatief structureel en incidenteel saldo, uitgezonderd het structurele saldo in 2025 (€692.000 positief). Onderaan de tabel staat het totale saldo per jaarschijf weergegeven, dat voor alle jaren negatief is.

VNG-advies
Op 1 maart van dit jaar heeft de VNG, op verzoek van gemeenten, een advies afgegeven over de meerjarenbegroting 2025-2028. Aanleiding is het aanhoudend financieel zwaar weer waar veel gemeenten onder gebukt gaan en de te beperkte compensatie die het Rijk biedt. De VNG geeft het advies om allereerst een reële meerjarenbegroting 2025-2028 op te stellen. Bij een negatief meerjarenperspectief adviseert de VNG om na te denken over maatregelen die de tekorten (deels) afdekken en drukt gemeenten op het hart niet te vroeg onnodige en onomkeerbare ombuigingen in gang te zetten.

Standpunt Dalfsen
Het VNG-advies is door ons College overgenomen, in afwachting van publicatie van de meicirculaire 2024 die mogelijk nog tot bijstelling van het financieel perspectief leidt. Na de publicatie zal de VNG opnieuw een advies uitbrengen over de situatie op dat moment. Met de kennis van nu betekent dit dat Dalfsen in aanloop naar de meerjarenbegroting 2025-2028 het begrotingsjaar 2025 op totaalniveau sluitend gaat presenteren en vanaf 2026, conform het VNG-advies, een realistisch (negatief) saldo laat zien als signaal richting het Rijk.

Dalfsen valt momenteel onder repressief toezicht bij de Provincie. Dit houdt in dat de gemeente zich achteraf mag verantwoorden over de inkomsten en uitgaven in een begrotingsjaar. Om dit te continueren moet Dalfsen aan één van de volgende eisen voldoen:

• Uw begroting 2025 moet structureel en reëel in evenwicht zijn als het laatste jaar van de meerjarenraming 2026-2028 dat niet is.
• Is uw begroting in 2025 niet structureel en reëel in evenwicht? Dan dient u ervoor te zorgen dat dit evenwicht tijdig wordt hersteld in de meerjarenraming, uiterlijk in 2028.

Met het in het eerste jaar van de meerjarenbegroting 2025-2028 presenteren van een reëel positief saldo voldoet Dalfsen aan de minimale vereiste en blijft het ook komend jaar onder repressief toezicht. In afwachting van een nieuw Kabinet en in de verwachting dat deze de gemeenten financieel meer tegemoet gaat komen, denkt het College proactief na over maatregelen die de tekorten meerjarig kunnen afdekken, zonder deze vooralsnog daadwerkelijk te implementeren.